Eva-Maria Bogaert

Over het werk van Eva-Maria Bogaert


Schrijven over Eva-Maria Bogaert is niet zo eenvoudig. Hoe moet een tekst zich namelijk verhouden tegenover een oeuvre dat in de eerste plaats een zintuiglijke ervaring nastreeft? Kun je wel verder geraken dan enkel het pogen te verwoorden wat net het definieerbare overstijgt? Moet je trouwens überhaupt een context scheppen voor het werk van iemand die zelf zegt dat niet alles altijd vertaald en verteld moet worden, dat de beleving primeert?

Het voortdurend op zoek zijn van Eva-Maria Bogaert lijkt een boeiend startpunt. Kunstenaars die zoeken, twijfelen en hernemen, komen meestal tot interessantere resultaten dan zij die het zogenaamd gevonden hebben. Hun werk vervalt hierdoor nooit in trucjes, in het uitmelken van ideetjes of in het eindeloos herhalen van motiefjes. Bovendien maakt het hun artistieke keuzes onvoorspelbaar. Altijd de ambitie gehad schilder te zijn, stopte Eva-Maria Bogaert bijvoorbeeld een hele tijd met schilderen om ook de mogelijkheden van installaties en performance uit te zoeken. Ze creëerde zo de laatste jaren een aantal environments waarin woorden kleuren worden, kleuren klanken en klanken kleuren of vormen. Ondanks de ruimtelijke installaties en het performancegehalte van haar werk, blijft ze de ruimte toch benaderen met het oog van een schilder en blijft ze trouw aan haar drijfveren. Het is het beste bewijs dat een oeuvre coherent kan blijven zonder te vervallen in monotonie. Ook al heeft ze vaak geen penseel en verf nodig, toch blijft Eva-Maria Bogaert in alles wat ze doet een pur sang – schilder: de hele ruimte wordt haar canvas en de kleurprojecties haar verftoetsen. Klanken, woorden en licht zijn motief en thema.

Het werk van Eva-Maria Bogaert is geen illustratie van een idee, geen commentaar op iets, of een statement die je moet of kunt begrijpen. Het heeft dan ook niets te maken met geladen socio-maatschappelijke thema’s of met de problematiek van het ‘beeld’. Nochtans dweept het overgrote deel van de hedendaagse kunstenaars tegenwoordig met één of ander discours. Eva-Maria Bogaert zoekt naar een zinnelijke suggestiviteit die niet enkel visueel bevredigend is, maar evenzeer auditief en mentaal. Het resultaat is een oprechte schoonheid en getuigt van een grote levensvreugde. Die schoonheid en joie de vivre die elk werk in zich meedraagt en het respect voor kleur en vorm brengen het oeuvre van Henri Matisse in herinnering. In zijn composities was de Fransman evenzeer op zoek naar orde, evenwicht en zuiverheid. Ondanks het complexe ontstaansproces oogt het werk van Eva-Maria Bogaert zo eenvoudig als dat van Matisse. Zowel in haar schilderijen als in haar installaties komt ze tot een lichtheid en puurheid die een immateriële toestand benaderen. Matisse schreef hierover: “Ik heb altijd getracht mijn inspanningen te verbergen en ernaar verlangd dat mijn werken er licht en vrolijk uitzien, zoals de lente, die niet vermoeden laat hoeveel zwoegen ze gekost hebben.”

Voor haar installatie / performance ‘Schling!’ (2005) in Be-Part Waregem slaagde Eva-Maria Bogaert er bijvoorbeeld in om de kille ruimtes op een totaal andere manier te doen ervaren met schijnbaar heel eenvoudige middelen. De hele setting verraadde amper het complexe ontstaansproces. Ook verviel ze niet in een educatief aandoende oorzaak/gevolg – verhaaltje. De toeschouwer werd ondergedompeld in een intimistische sfeer van kleuren, klanken, woorden en vormen. Nooit was de beleving dominant of spectaculair. Het voelde aan als een bevrijding van de zintuigen, als een ontdekking van ongekende prikkels. Zoals de découpages van Matisse zich volledig onttrekken aan de zwaartekracht, zo bereikte Bogaert een lichtheid die verder reikt dan de normale zintuiglijke waarnemingen. Dankzij die lichtheid worden we meegenomen in een schijnbaar eindeloze draaikolk waar kleur en klank tot een nieuw dialoog komen. Geen symbiose weliswaar. Ze bouwt op tot op het punt dat het sensationeel of pathetisch kan worden, maar laat dan opnieuw vooral het verlangen en de verbeelding spelen. Op die manier trapt ze niet in de val van het spektakel. Het werk heeft dan ook niets te maken met ordinaire licht- en klankspelen of vuurwerkfestivals. Daarvoor laat het teveel mogelijkheden open aan de toeschouwer en geeft het genoeg vrijheid in de beleving. Het is met andere woorden geen schoonheid die moet overtreffen of overwinnen. Daar zijn de klanknoten en kleurtoetsen gelukkig te wispelturig voor. Samen met de kunstenaar zijn we tijdens een performance zoals ‘Schling’ getuige van een onvoorspelbare ontwikkelingsproces dat tegelijk trouwt blijft aan een oeuvre en toch steeds opnieuw zichzelf kan verrassen.

Verder gaan in het kijken, de gewone perceptie van de dingen overstijgen: die notie ondervindt men wanneer men de tijd neemt om de werken van Eva-Maria Bogaert in zich op te nemen. Hoewel ze soms doet vermoeden dat ze ook op zoek is naar een abstracte en dus universele omzetting van het concrete, denk ik niet dat dit de essentie is van haar werk. De rode draad doorheen haar oeuvre laat zich hoe dan ook moeilijk benoemen. Het in beweging zetten van de zintuigen en de geest is misschien de beste verwoording van haar artistieke drijfveren. De beweging in een veelvoud van betekenissen: als een oneindige dans, als een dynamische compositie van kleur en vorm, als een sensuele melodie, als een onttrekken aan de zwaartekracht, als een bevrijding van het denken en ervaren. De schoonheid die daaruit voortkomt biedt het leven openheid, als beste tegenzet voor het pessimisme, de leegte, het niets!


Tanguy Eeckhout
Medewerker aan het Museum Dhondt Dhaenens
Bij de performance ‘Schling!’ zie www.be-part.be


From Christoph Tannert, Künstlerhaus Bethanien, Berlin
Evalution of a studio visit in the Higher Institute of Fine Arts (HISK) , Antwerp, Belgium
15 June 2000

Eva-Maria Bogaert
Her installations touch the thin line between physics experiments and art film, and painting.
Concentrated on the phenomenon of “time”, they celebrate continuities and process. The resulting pictures are landscape sequences, fields of structure passing by, a painting of the cinematic.
Eva-Maria Bogaert works with very simple, “poor” materials, in this specific case with slides and slide projectors, i.e. with light, and also with reel-to-reel tape recorders, plastic rails, nails, rolls, and sheets of wood. This touches upon aspects of poetic enlightenment against the anarchy of the media jungle. Eva-Maria Bogaert also addresses the theme of her relationship to her own work, effecting the inclusion of the picture wanders and moves in tought. It is modulated and changes. The tought wanders in the (moving) pictures. The real and the apparent mix. Without any phoniness, strain, or dogmatism, visual events are worked up that radiate a sensual-formal presence.




Selected Bibliography

Eva-Maria Bogaert

Born in 1971, Brugge, Belgium. Lives and works in Ghent (B)

Higher Education
1990-1993 Teacher Fine Arts. Bruges, B
1993-1995 Candidate Degree Painting, Royal Academy for Fine Arts, Antwerp, B
1995-1997 Bachelors Degree Painting, High School for Sciences and Arts, Ghent, B
1997-2000 Laureate in Fine Arts, Higher Institute for Fine Arts (HISK), Antwerp, B


Solo Exhibitions
1999 Accolades – Project space; IN/OUT, HISK, Antwerp, B
2000 Tekeningen – circuits, Sint-Niklaas, B, catalogue
2000 Elders – CIAP Gallery, Hasselt, B
2002 nie( )land – Ludwigturm, Duisburg, G
2003 Manieren/Façons, Außerdem – SMAK, Museum in Ghent, B, catalogue
2003 Landesbildstelle – Croxhapox gallery, Ghent, B
2004 ‘2Bis:’/’Blitz’ – Künstlerhaus Bethanien, Berlin, G, project book
2005 Retro – Huis Hedendaagse kunst Kartuizers, Brussels
2005 Farbe – Galerij Mariakerke,B
2005 ‘Schling!’ – Performance en installatie in Be-Part, Platform voor actuele kunst, Waregem. i.s.m. Stefan Prins en Frederik Croene

Group Exhibitions
1997 Coming People – Museum for Contemporary Art, Ghent, B, catalogue
1998 Kunst in het Arsenaal – Open Studios, HISK, Antwerp, B
1999 Synesthetica/Synaesthetics – Lokaal 01, Breda, NL
1999 Verbeeldingen – Huis Thuysbaert, Lokeren, B
1999 Open Studios - HISK, Antwerp, B
2000 3 vrouwen – Gallery R53, Ostend, B
2000 13, Presentation of the works from the Laureats – HISK, Antwerp, B, catalogue
2001 Een lege plek om te blijven, Poezie zomer Watou – B, catalogue
2002 Het betoverd bos – Sint-Maria Aalter, B, catalogue
2002 Interessegemeinschaft Duisburger Künstler – Wilhelm Lehmbruck Museum, Duisburg, G, catalogue
2002 Virgin Maria tat(to)o – VUB kultuur kafe, Brussel, B
2003 Wilhelm Lehmbruck Stipendiaten der Stadt Duisburg 2001-2003 – Wilhelm Lehmbruck Museum Duisburg, G, catalogue
2003 Paradies – In Bunker am Alexanderplatz Berlin, G, catalogue
2004 Mehr – 3th International Short Film Festival in Berlin, G, ‘Going Underground’ in the Subway
2005 DamN-Art – Damme, B, Catalogue
2006 Brainbox – Unit 5- Galerij Croxhapox, B.
2006 Kunst in de Burgstraat, B.

Bursaries and Prizes
1996 Bursary for Artist in Residence in Milano, I, Studio Luciano Fabro
1998 Grant from the Ministry of the Flemish Government
1999 Grant from the Ministry of the Flemish Government
2000 Bursary for Artist in Residence in Roma, I, Academia Belgica
2001-2002 Wilhelm Lehmbruck Stipendiate, Artist in Residence in Duisburg, G
2001 Grant from the Ministry of the Flemish Government
2003-2004 Artist in Residence at the Künstlerhaus Bethanien, Berlin, G
2003 Grant from the Ministry of the Flemish Government
2004 -2005 Artist in Residence in Be-Part, B.