Als residente bij NUCLEO verblijft de Nederlandse videokunstenares Emma Van der Put sinds oktober twee maanden in Gent. Hier gaat ze uittesten welke invloed een nieuwe omgeving heeft op haar werk. Het resultaat presenteert ze op de tentoonstelling van NUCLEO tijdens de Gentse Kunstweek, eind november.
Video, my only love
'Video is een medium dat tijd vraagt, ik heb er voor gekozen me volledig te richten op de mogelijkheden die het medium bezit’
Hoewel ze opgroeide al tekenend en startte met schilderkunst in de academie van Den Bosch, heeft Emma nu resoluut voor video gekozen, 'omdat dat het medium bleek te zijn waarmee ik het beste mijn ideeën kon formuleren.'
Emma heeft heel vaak haar camera bij. Een klein, handig ding, 'geen bakbeest dat mensen afschrikt', vertelt ze, 'op zich vind ik het juist fijn om simpele, goedkope camera's te hebben. Beeld en licht moeten natuurlijk goed zijn, maar het moet te gebruiken zijn als pen en papier. Ik moet er op een directe manier mee kunnen reageren.' Emma is allesbehalve een verborgen camera: 'In wezen sta ik heel opvallend te filmen. Maar het is wel vaak op plekken, openbare ruimtes eigenlijk, waar heel veel mensen rondlopen met een cameraatje en foto's maken. Daarnaast zorgt mijn concentratie op dat camerabeeld voor een soort afstand waardoor ik niet deelneem aan de situatie. En de meeste mensen reageren ook zo op mij, alsof ik er niet ben.'
Fascinatie en weerzin in beeld
'Een plek kan zo dominant zijn dat mensen er een onderdeel van worden.'
Wat Emma filmt, berust op het toeval. 'Tot nu toe werkt het bij mij heel fijn zo,' vertelt ze, 'ik kan hoogstens een context kiezen die me interessant lijkt maar uiteindelijk moet het me ook gewoon overkomen.' Wel kiest ze steeds voor een abstract verhaal waarin locatie en personen onherkenbaar zijn: letterlijke verwijzingen naar de plek worden weggelaten, de alledaagsheid en de specificiteit worden overstegen, identiteiten verdwijnen.
Emma belandt met haar camera op locaties die haar uitdagen, die bij haar een bepaalde weerzin oproepen. Haar films zijn een poging om haar vragen rond deze plaatsen te beantwoorden. Onbegrip ligt vaak ten grondslag aan de keuze voor een locatie. Al haar locaties hebben één ding gemeen: ze zijn er door en voor de mens. 'Het zijn plekken die door de mens bedacht zijn,' zegt Emma, 'dat kan een evenement zijn of een toeristische hotspot. Het zijn plaatsen met een soort aangestuurde bedoeling, een plan en iedereen die daar komt, moet iets doen met dat plan. Dat bevraag ik eigenlijk in mijn video's; hoe mensen daarmee omgaan, hoe mensen zich willen verliezen of dingen willen geloven. Maar ook de momenten waarin het plan even niet meer klopt, waarin er een leegte ontstaat tussen de plek en de bezoeker en iemand ineens verward kan zijn over zijn positie binnen de situatie, vind ik interessant.'
Emma houdt persoonlijk niet van dat soort plaatsen en toch zoekt ze die steeds opnieuw op: 'Misschien is films maken een manier om met dingen om te gaan die me vreemd zijn, die me beangstigen, die me afkeren.'
Afstandelijke betrokkenheid
'Kijken is voor mij het belangrijkste als kunstenaar en de camera is een geweldige extensie van je ogen.'
Emma filmt met een afstandelijke betrokkenheid. De camera kan, dankzij de inzoomende lens, dichter bij een vreemde komen dan dat zij fysiek zou kunnen. Langs de andere kant heeft die camera ook iets afstandelijks. Vanuit deze duale positie probeert Emma zich een beeld te vormen van de door de mens gecreëerde omgeving en van het gedrag van de mens in die omgeving.
Waar ze tijdens het filmen een buitenstaander blijft en enkel registreert wat er rondom haar gebeurt, grijpt ze tijdens de montage net heel doordacht in om een eigen vertelling te creëren. Het is niet Emma’s bedoeling om documentaires te maken over de situaties die ze filmt, in de montage stuurt ze de betekenis van haar materiaal tot een abstract verhaal dat op de grens ligt van fictie en realiteit. ‘Manipulatie door montage kan gevaarlijk zijn, dus daar ben ik voorzichtig mee,’ zegt ze, ‘ik vertel een fictieverhaal met als richtlijn mijn persoonlijke visie of ervaring op die plek en op dat moment. Mijn films verwijzen op die manier vooral terug naar de realiteit van mijn beleving.’
Ondanks de verschillende locaties en onderwerpen zit er een terugkerende factor in haar werk. 'Mijn films gaan altijd over het observeren van de mens. Ik kies een locatie, een ‘ready made’ decor in de openbare ruimte, ga erheen met mijn camera en ik observeer wat er gebeurt. Ik werk met het toeval van het moment. Van tevoren heb ik geen verhaal in mijn hoofd, ik ga niet naar een plek met een voorbestaand idee. Ik kies ervoor niet in te grijpen, maar de aanwezigheid van mijn camera, in eerste instantie, de grootste ingreep in de situatie te laten zijn. Vanuit het materiaal dat ik verzameld heb, ontstaat een nieuw verhaal’, vertelt Emma. 'De montage toont mijn interpretatie van de situatie. Daarom houd ik ook zo van video: het kan de werkelijkheid direct bevangen maar het is ook een heel manipulatief medium, het geeft me de mogelijkheid te spelen met de werkelijkheid in een poging deze een vertaling te laten zijn van mijn persoonlijke beleving.’
De film ‘FUNFAIR’ (Videofilm 7' 00'') is een collage van observaties tijdens de kermis in het Westerpark in Amsterdam. Zowel de kermis als het park appelleren beide aan specifieke behoeftes van de menselijke natuur. Nu raken ze tijdelijk in elkaar verstrengeld. Binnen de film domineert het geluid van het park, terwijl een overdaad aan licht en kleur de schijn, van het plezier als doel, niet langer op kan houden.
Emma Van der Put (°1988) woont en werkt in Rotterdam. Tot eind november is zij residente bij NUCLEO. In 2014 volgen nog twee Belgische residenties voor haar, respectievelijk in Lokaal01 (Antwerpen) en Wiels (Brussel).
Meer info?
de Ateliers, Amsterdam
Galerie tegenboschvanvreden
Bron: http://www.emmavanderput.com
